فرار یک روزنامه نگار افغانستان از دست طالبان

هنگامی که در افغانستان در رژیم طالبان بزرگ می شدم، رفتن دختران به مدرسه ممنوع بود. من درس های دوره ابتداییه مدرسه را در خانه نزد پدرم یاد گرفتم. با ورود سربازان آمریکایی به افغانستان پس از ۱۱ سپتامبر، درب های مدارس و دانشگاه ها دوباره به روی دختران باز شدند و امیدهای تازه برای من و هم نسلانم ایجاد شد.

من در دبیرستان ثبت نام کردم و بعدن به دانشگاه رفتم. روزنامه نگاری را به عنوان رشته تحصیلم انتخاب کردم و درکنار آن در یک رادیوی خصوصی به گونه کارآموزکار می کردم تا مسلک خبرنگاری را به شکل عملی یاد بگیرم. برای من خبرنگاری فقط یک وظیفه نبود، بلکه اشتیاق بود. بعد این تلاش ها توانستم به یکی از معروف ترین تلویزیون های افغانستان بپیوندم و به عنوان خبرنگار ارشد در بخش سیاسی کار کنم. اکثرن خبرهای سیاسی و چگونگی وضعیت زنان و کودکان را پوشش می دادم. من عاشق مسلکم بودم.

درآمد مناسب داشتم و توانستم از پدر و مادرم و خواهر و برادرم حمایت کنم. من به پرداخت هزینه های مدرسه خواهر و برادرم کمک کردم. در سال ۲۰۱۹ به همکاری خواهرم خانه پدری مان را در غرب کابل بازسازی کردیم. در واقع خانه را با دست تان خودم ساختم. هرروز بعد از کار که به خانه می آمدم با کارگران ساختمانی کمک می کردم و یا مواد ساختمانی مورد نیاز را از بیرون تهیه می کردم تا خانه ما مطابق سلیقه خانواده طراحی و ساخته شود. 

بعد از انجام کار به خانه می رفتم، از اینکه صدای شماری از زنان و کودکان را که هرگز شنیده نشده بود به گوش مسوولین رسانده بودم، احساس غرور می کردم. در خانه با عشق و محبت غذاهای تازه برای مادر وخانواده ام می پختم و با هم غذا می خوردیم و از زندگی لذت می بردیم. اما طالبان آمدند زحمات را که بیش از دو دهه کشیده بودم در کمتر از یک هفته خاک و دود کردند. من اکنون مهاجرم و تنها جانم را نجات دهم. اما خانواده ام هنوز درامنیت نیستند و هرروز به دنبال پناه گاه جدید برای زنده ماندن هستند.

در اوایل ما آگست سال ۲۰۲۱ گزارش داشتم که طالبان در جنگ علیه نیروهای امنیتی افغانستان پیش روی می کنند. من به عنوان خبرنگار وضعیت امنیتی را هر روز زیر نظر داشتم. ولسوالی های افغانستان یکی پس از دیگر به دست جنگجویان طالبان بدون هیچ گونه درگیری و ایستادگی نیروهای امنیتی افغان سقوط می کردند. اما هرگز تصور نمی کردم که دولت به این سادگی سقوط کند، رئیس جمهورغنی و تیم اش به گونه ناگهانی، به شکل بزدلانه فرار کنند.

صبح زود ۲۴ آگست چون نگران وضعیت امنیتی بودم خواستم به بانک بروم و در صف بایستم تا مقداری پول نقد از حسابم بگيرم. وقتی وارد شهر شدم متوجه شدم که همه جا را سکوت فرا گرفته است. فروشگاه ها و مراکز خرید بسته بودند. شماری اندکی از مردم در جاده های کابل با ظاهر نگران و پریشان  دیده می شدند، برخی در کمال ناباوری به آنچه اتفاق می افتد گیج و سرگردان بودند. با نزدیک شدن به بانک با یک جمعیت بزرگ از مردم روبرو شدم که حتا روند ترافیک مختل شده بود. همه تلاش داشتند که وارد بانک شوند. اما وارد شدن به بانک ناممکن بود، زیرا درب های بانک بسته بودند و هیچ کارمندان  بانک حضور نداشت.

وضعیت خسته کننده و به کلی ترسناک بود. بنابراین من دوباره به خانه ام درغرب کابل بازگشتم. مردم غرب کابل نسبت به سایر بخش های  شهر کابل وحشت زده بودند، زیرا بیشتر مردم هزاره در غرب کابل زندگی می کنند. 

طالبان سال ها است که با مردم هزاره در افغانستان به دلیل هویت قومی و مذهب شان دشمن دارند. جنایت های را که علیه هزاره ها انجام دادند بر این ادعا مهر Mark up: spanتاکید می گذارد. در هشتم ماه آگست ۱۹۹۸ طالبان بیش از ۲ هزار غیرنظامی هزاره را در شهر مزار شریف قتل عام کردند. در جنوری ۲۰۰۱ جنگجویان طالبان درولسوالی یکاولنگ ولایت بامیان هزاره ها را به گونه فجیع کشتند. جنگجویان این گروه در هشتم نوامبر ۲۰۱۵ یک کودک ۹ ساله را همراه با شش تن دیگر در جنوب شرق افغانستان که همه غیرنظامی و هزاره بودند، سر بریدند. در دوازده هم ماه می ۲۰۲۰ طالبان نیز به یک زایشگاه در غرب کابل، در منطقه دشت برچی حمله انتحاری کردند که در این حمله ۲۴ نوزاد و زن باردار کشته شدند. ۱۶ تن ديگر مجروح شدند. طالبان حتی به زنان باردار و نوزادان مردم هزاره در افغانستان  رحم نمی کنند.

وقتی آن روز پس از بازگشت از بانک نزدیک خانه شدم، متوجه شدم که طالبان وارد غرب کابل شده اند. جنگجویان طالبان با موهای بلند و ژولیده و چرکین در حالی که تفنگ به دست داشتند در خیابان ها و کوچه های غرب کابل گشت می زدند. 

هنگامی که جنگجویان طالبان را دیدم، لحظه ای چشمانم تاریک شد و فکر کردم زندگی به پایان رسید. در حالی که بدنم از ترس و وحشت می لرزید، خاطرات دوره اول رژیم طالبان در ذهنم زنده شد. طالبان در سال ۱۹۹۷ برادرم را در برابر چشمان والدین و خواهرانم لت و کوب کردند. با آنکه او نوجوان بیش نبود و به بهانه داشتن اسلحه شکنجه شد. اما برادرم هنوز دانش آموز بود به جز قلم و کتاب با چیزی دیگر آشنایی نداشت.

وقتی به خانه رسیدم به مادرم گفتم که طالبان وارد شهر شدند، همه جا وحشت گرفته است. مادرم گفت: حالا چی کار کنیم؟ طالبان تو را خواهند کشت."

من به سه دلیل آسیب پذیر بودم. من یک زن هستم، متعلق به قوم هزاره  و روزنامه نگار هستم. برای طالبان این سه قشرحق زندگی را ندارند و باید کشته شوند. طالبان در حال حاضر زنان، روزنامه نگاران و هزاره ها را در افغانستان بیشتر از دیگران سرکوب می کنند. در همان روز با خبرنگاران و همکارانم به گفت وگو و رای زنی شروع کردیم. چون همه ما زن و روزنامه نگارهستیم و با سرنوشت مشترکی روبرو بودیم. دو انتخاب داشتم: ماندن زیر سلطه ی طالبان یا  فرار از کشور. وقتی با مادرم مشوره کردم، مادرم گفت: «تو باید زنده بمانی تا برای خانواده ات و مردم خدمت کنند.»

پس از گذراندن چهار روز تحت حکومت طالبان، من و یکی از همکارانم در ۱۹ اوت ساعت ۶ بعد از ظهر به سمت فرودگاه کابل .m. ما نميدونستيم کجا داريم ميريم . وقتی به فرودگاه نزدیک شدیم ترافیک مسدود شد و مردم همه اطراف به سمت فرودگاه جاری می شدند.

به سختی به درب پشتی فرودگاه می رفتم. صدای شلیک هولناک طالبان و سربازان آمریکایی را می شنیدم. گلوله ها مثل باران روی سر مردم باران می بارید. ما ساعت ها منتظر ماندیم و از نیروهای امنیتی افغانستان و سربازان آمریکایی که مسئول تامین امنیت درب فرودگاه بودند التماس کردیم تا ما را در ساختمان رها کنند. جمعیت زیادی بودند و اجازه نمی دادند همه در آن شرکت کنند. اما بالاخره موفق شدیم وارد فرودگاه کابل شدیم. من یک شب را در میان زباله های بدون آب و غذا در فرودگاه کابل نشستم. روز بعد دوباره بدون اینکه بدانیم به کجا می رویم سوار هواپیماهای نظامی آمریکا شدیم. پس از سه توقف در کویت، بحرین و بلغارستان سرانجام در ۲۴ اوت وارد آمریکا شدیم.

در کشورهایی که توقف می کردیم معمولاً در اردوگاه های نظامی می ماندیم. کشورهای میزبان آماده دریافت این تعداد زیادی از پناهندگان افغان به یکباره نبودند و وضعیت اردوگاه ها خوب نبود. زنان حریم خصوصی نداشتند. به عنوان مثال ما در اتاقی با حدود ۳۰ نفر زندگی می کردیم. ساعت ها در صف یک وعده غذایی منتظر ماندیم. 

به نظر من یکی از اشتباهاتی که در روند تخلیه صورت گرفت مرتب سازی و شناسایی افراد مناسب نبود. تعدادی از مردان خشن که از نظر فکری با طالبان فرقی نداشتند به آمریکا منتقل شدند. بسیاری از آن ها زنان داخل اردوگاه را مورد آزار و اذیت قرار می دهند. چندین مورد آزار جنسی حتی در رسانه ها گزارش شد. این اتفاقات ما را نگران تر می کرد. 

 حالا که دیگر در اردوگاه نیستم، در وضعیت کاملا متفاوتی قرار دارم. همه چیز برای من جدید است. من بیش از 30 سال است که در افغانستان کار کرده ام. در افغانستان تحصیلات، کار و وضعیت اجتماعی ام را داشتم. اما اينجا بايد از ابتدا شروع کنيم . خيلي سخته .

متاسفانه ماندن در افغانستان گزینه خوبی هم نبود. من گزارش های وحشتناکی در مورد وضعیت زنان و دخترانی که در افغانستان باقی می مانند می شنوم. آنها علاوه بر نداشتن نان، امنیت و آزادی، هنوز در حالت بی نظمی قرار دارند. درهای رسانه ها، دفاتر دولتی، دانشگاه ها و مدارس به روی زنان و دختران بسته شد. تا کنون ده ها خانواده که از فقر و گرسنگی رنج می برند، دختران خود را برای زنده ماندن فروخته اند.

سه روزنامه نگار و دو فعال مدنی زن در هفت ماه پس از حکومت طالبان توسط طالبان به ضرب گلوله کشته شده اند. نزدیک به ۱۰۰ دختر به دلیل اعتراض به سیاست های طالبان توسط طالبان زندانی شده اند. گروه طالبان به هشت زن و دختر در بازداشت خود تجاوز کرد. تعداد ضرب و شتم خبرنگاران و برگزاری محاکمه های عمومی شام به ویژه شلاق زنان در خیابان های افغانستان شایع شده است.

طالبان همچنین شماری از زنان و دختران نظامی را که در نیروهای امنیتی پیشین کار می کردند به بهانه داشتن اسلحه شکنجه می کنند. سه رویداد را به گونه مستند به من گزارش دادند. طالبان شب هنگام درغرب کابل وارد خانه های سربازان زن شدند سپس آنان را لت و کوب و شکنجه کردند. یکی از این زنان حتا از سوی جنگجویان این گروه به جای معلوم برده شده اس و سر نوشت او خبری نیست. پاتریشیا گوسمن، رئیس بخش آسیایی دیده بان حقوق بشر می گوید که بیش از ۱۰۰ نیروی امنیتی پیشین از سوی طالبان کشته شدند و شماری هم ناپدید شده اند. اینها رویدادهای هستند که در رسانه ها بیرون شدند. بسیاری از خشونت های طالبان همه گانی نمی شوند به دلیل که امنیت پس گفتن وجود ندارد.

هنگامی که مردم ازمن مي پرسند چقدر خوشحالم که درآمريکا هستم، احساس خوب به من دست نمی دهد. زیرا از نظر فیزیکی اینجا ام. اما ذهنآ هنوز در افغانستان هستم. بدون شک اينجا امنیت و آرامش فزیکی است، اما آرامش ذهنی برای من نیست. من به عنوان خبرنگار هر روز گزارش های وحشتناک و تکان دهنده در مورد وضعیت زنان و دختران در افغانستان دریافت می کنم که آرامشم به هم می خورد و هرلحظه احساس نابودی می کنم. به هر حال از دولت و مردم امریکا و به ویژه جامعه کلیساهای این کشور که به من و هم وطنانم کمک کردند تا زنده بمانم سپاس گزارم.

متاسفانه هیچ برنامه ای برای حمایت از زنان و دختران افغان وجود ندارد. در داخل افغانستان قدرت و نظام در دست گروهی است که او هرگز به حقوق زن و حتا به حقوق بشر باور ندارد. در دولت و کابینه این رژیم هیچ زنی دیده نمی شود. افزون براین آنان تلاش می کنند تا زنان را از اجتماع حذف کنند. در حال حاضر زنان در افغانستان Mark up: span بدون محرم مرد به بیرون از خانه رفته نمی توانند و در واقع این گروه موجودیت زن را شرم می داند.

بیرون از افغانستان، جهان تنها به فکر این است که چگونه با طالبان روابط سیاسی داشته باشد. در حالی زنان افغان در جهنمی بنام افغانستان زیرا سلطه یک گروه تروریست تنها گذاشته شده اند.

توجه داشته باشید سردبیر: صالحه سعادت به تازگی به مجله بی مرز به عنوان جدیدترین همکار ما پیوسته است. او در جریان فلوشیپ از وضعیت پناهندگان گزارش خواهد داد و داستان های آنان را به زبان مادری اش  فارسی ارایه خواهد کرد. تیم مجله بی مرز برای اولین بار به صالحه کمک خواهد کرد تا به زبان انگلیسی گزارش دهد و شیوه کار در یک اتاق خبری در ایالات متحده آمریکا را یاد بگیرد. اطلاعات بیشتر در مورد برنامه در اینجا.